De energiecentrale van het paard.

Uit een handje gras halen ze energie, warmte en belangrijke voedingsstoffen. De darmen verrichten als energiecentrale dagelijks een topprestatie. Zijn de darmen aan het kwakkelen dan zijn de gevolgen dramatisch: koliek, verminderde weerstand, rugpijn of hoefbevangenheid.

Hoe werken de darmen:

De darmen van een paard zijn uitzonderlijk lang 25 tot 40 meter. Met de daarbij horende beperkte bewegingsruimte, scherpe bochten en vernauwingen een kwetsbaar geheel, die dagelijks een topprestatie moet leveren door energie en voedingsstoffen uit het ruw- en krachtvoer te halen.

De verschillende afdelingen zijn overigens duidelijk gedefinieerd:

Mond en maag bereiden hetgeen voor waar de dunne darm mee aan de slag gaat. Hier worden vetten, eiwitten, licht verteerbare koolhydraten, vitaminen en mineralen opgenomen. Door de peristaltische beweging van de darmen wordt de voedselbrij met ca 20 cm per minuut vooruit geduwd in de richting van de dikke darm.

Aan het einde van de dunne darm zit een ‘klep’ die de voedselbrij in de dikke darm laat, maar voorkomt dat de gassen, die in de blinde darm ontstaan bij het fermentatieproces, hun weg richting dunne darm zoeken.

De bacteriën in de dikke darm verteren cellulose, hemicellulose en pectine die niet door de lichaamseigen enzymen verteert kunnen worden. Daarbij ontstaat een belangrijk eindproduct: vluchtige vetzuren. Deze worden door de darmwand opgenomen en zijn een belangrijke energieleverancier. Bovendien worden door de dikke darm ook water en elektrolyten opgenomen hetgeen belangrijk is bij langdurige inspanning. Doordat water aan de voedselbrij wordt onttrokken dikt deze in.

Bij het fermentatieproces in de dikke darm komt warmte vrij waardoor de dikke darm ook een functie heeft om het lichaam op temperatuur te houden. Bij koud weer hebben paarden dus meer ruwvoer nodig.

De kwaliteit van de darmflora is afhankelijk van de samenstelling van het kracht- en ruwvoer. Een plotselinge verandering van voer kan met zich meebrengen dat de benodigde bacteriën niet voorhanden zijn. Daarom blijft het belangrijk om altijd geleidelijk van voer te veranderen.

De micro-organismen in de dikke darm hebben plantaardige ruwe celstof nodig om goed hun werk te kunnen doen. Per dag ten minste 1,5 kilo hooi per 100 kilo lichaamsgewicht en niet meer dan 1 gram per kilo lichaamsgewicht aan zetmeel per voerbeurt. ( voor een paard van 600 kilo niet meer dan 600 gram zetmeel per voerbeurt )

Het rantsoen moet dus bestaan uit hoogwaardig ruwvoer en alleen indien nodig om een energie tekort aan te vullen krachtvoer geven. De anatomie van het spijsverteringssysteem van een paard is nu eenmaal niet geschikt om grote hoeveelheden granen ( lees zetmeel ) te verteren. Geeft het ruwvoer te weinig energie en is krachtvoer noodzakelijk om het energie tekort aan te vullen gebruik dan goed verteerbaar en energierijk krachtvoer zoals haver of ontsloten granen.

Dragende en lacterende merries, dekhengsten, dravers en ren- en sportpaarden hebben meestal naast voldoende hoogwaardig ruwvoer een aanvullend krachtvoer nodig om het tekort een energie aan te vullen.

Na het geven van krachtvoer moeten paarden minstens een uur rust hebben. De zenuw die de darmen aanstuurt werkt alleen goed wanneer het paard rust heeft. Bovendien kan er door te vroeg na het geven van krachtvoer te gaan werken maagzuur, wat in het dieper liggende deel van de maag thuis hoort, naar boven komen en maagzweren veroorzaken.

Wat bedreigt de darmen:

1. Antibiotica: verstoren alle en daarmee ook de voor de spijsvertering nuttige bacteriën.

• Grote hoeveelheden krachtvoer:  teveel zetmeel komt in de dikke darm en kan hoefbevangenheid veroorzaken. Beschadigingen van het darmslijmvlies en gasvorming ( koliek ) kunnen ook het gevolg zijn van teveel krachtvoer.

• Slechte kwaliteit voer: Ontstekingen in maag en darmen. Hoefbevangen

• Te veel eiwit: Het eiwit wordt niet meer in de dunne darm opgenomen en komt in de dikke darm. Door verzuring sterven nuttige bacteriën.

• Te weinig voerbeurten: Gasvorming en hoefbevangenheid.

• Rijden na het voeren: verstoppingskoliek en maagzweren.

• Stress: de voor de spijsvertering belangrijke zenuwen werken niet goed.

• Wormen: slechte voeropname en koliek.

• Beperkingen in de beweging van de wervelkolom: Zenuwbanen die de darmen aansturen worden geblokkeerd.

• Te weinig beweging: Verstoppingen door te weinig ondersteuning van de darmmotoriek.

Als de spijsvertering niet functioneert ontstaan problemen in alle richtingen.

Hoe kunnen we de darmen ondersteunen?

Ten eerste door de hierboven genoemde bedreigingen weg te nemen of te zoveel mogelijk te voorkomen. Dan zijn er nog hele kleine hulptroepen in de vorm van micro organismen:

probiotica

Deze zijn goed voor de darmen mede door de aangetoonde interactie met het darmslijmvlies. Ze versterken de afweer van het darmslijmvlies. Ze laten voedingsstoffen door en maken het ziekte verwekkers moeilijker om een plek te vinden en voort te planten.

Biergist bevat deze kleine hulptroepen in een volkomen natuurlijke vorm, zodat de biologische werkzame stoffen behouden zijn gebleven. Daardoor herstelt of onderhoud biergist het biologische evenwicht in de darmen. Het gevolg is een verbeterde vertering van ruwe celstof minder gasvorming en minder verzuring van de dikke darm.

Het herstel en onderhoud van het biologische evenwicht in de dikke darm is van levensbelang voor het paard van vandaag. Bijna alle factoren die de de darmen bedreigen zijn in meer of mindere mate onvermijdelijk bij de manier waarop paarden worden gehouden en gebruikt.

ondersteunt het natuurlijke verteringsproces,

verhoogt de afweer 

verbetert prestaties.

Voor vragen welk product het beste aansluit bij uw paard, neem contact op met Paard & Voeding voor advies op maat.

Blog geschreven door Evert Brooijmans