Een groot percentage (sport) paarden heeft tegenwoordig last van de maag en zelfs zweren in de maag. Deze maagzweren zijn pijnlijk en kunnen nare gevolgen hebben.

Wat kan je doen om maagzweren te voorkomen en wat moet je doen als je paard al een (vermoedelijke) maagzweer heeft?

Dat ga ik je in deze blog uitleggen!

De maag van een paard is relatief klein, zo’n 8-15 liter. Bij veel dieren, zoals roofdieren die in 1x een grote prooi eten, dient de maag als opslag voor voedsel en is onderdeel van het verteringsproces. Bij een paard werkt dat anders. Bij paarden is de maag een soort doorgeefluik tussen de slokdarm en de dunne darm. In de natuur eet een paard de hele dag door, er is dus constant activiteit in de maag. Veel paarden krijgen tegenwoordig een paar keer per dag grotere hoeveelheden voer en tussentijds niets. Hierdoor raakt de natuurlijke functie van de maag van slag.

De maagwand is bekleed met slijmvlies, dit is verdeeld in 2 delen. Het bovenste deel van de maag is heel klierarm , heeft een dun laagje cellen en dus weinig bescherming. Het onderste deel is juist heel klierrijk en heeft veel bescherming. Als de maagzuurhuishouding uit balans raakt kunnen maagzweren ontstaan.

Bij een maagzweer is er een beschadiging/wond ontstaan op de maagwand, vaak in het bovenste deel van de maag omdat deze het minst beschermd is.

Er zijn meerdere oorzaken waardoor de maagzuurhuishouding verstoort kan raken.

Zoals gezegd is het voedingspatroon van veel paarden tegenwoordig totaal anders dan waar ze oorspronkelijk op ingesteld zijn, namelijk de hele dag door eten.

In de natuur eet een paard de hele dag door, er is dus constant activiteit in de maag.

De natuurlijke functie van de maag raakt van slag, het maagslijmvlies neemt af en het maagzuur gaat de maagwand irriteren met maagzweren als gevolg. Een paardenmaag produceert namelijk 24 uur per dag maagzuur, in tegenstelling tot de mens bijvoorbeeld waar het maagzuur pas op gang komt tijdens het eten.

Ook wanneer er veel zetmeel en suikers in het rantsoen zitten, kan dit de effect hebben op de maag.

Door het zetmeel en de suikers wordt er relatief veel melkzuur geproduceerd, dit melkzuur verlaagt de pH in de maag, waardoor maagzweren kunnen ontstaan.

Een paard kan in een hele korte tijd al een maagzweer ontwikkelen!

Nu we weten hoe de zweren kunnen ontstaan is het natuurlijk belangrijk om te weten hoe we ze kunnen voorkomen.

Zoals al eerder naar voren kwam speelt voeding een hele belangrijke rol in het ontstaan, en dus voorkomen, van maagzweren.

Ruwvoer is misschien nog wel het belangrijkste. Door te kauwen maakt een paard speeksel aan, dit speeksel werkt als buffer tegen het maagzuur. Geef je paard dus een goede kwaliteit ruwvoer en zorg ervoor dat er lang mee gedaan kan worden, bijvoorbeeld door een hooinet of slowfeeder.

Niet alleen thuis is dit van groot belang, maar juist ook als je paard mee op transport moet naar bijvoorbeeld wedstrijd. Weet je dat je paard lastig eet als hij van huis is, houd hier dan rekening mee. Neem bijvoorbeeld luzerne mee, geef kleine beetjes (suikerarme) slobber of laat je paard wat aan de hand grazen als dat mogelijk is.

Kijk kritisch naar de samenstelling van het krachtvoer (laag in zetmeel en suikers) en geef liever meerdere keren per dag kleine beetjes dan in 1x heel veel.

Stress speelt ook een zeer grote rol bij het ontstaan van maagzweren. Bij stress wordt de bloedtoevoer naar de maag verlaagd waardoor de maagwand minder gevoed wordt en dus gevoeliger wordt voor het maagzuur.

Gebrek aan sociaal contact, blessures, transport, wedstrijden, te lang op stal staan en ziektes kunnen allemaal een bron van stress zijn. Maar vergeet ook niet pijn elders in het lichaam!

Langdurig of hoge doseringen van bijvoorbeeld pijnstillers of ontstekingsremmers kunnen ook een maagzweer in de hand werken.

Een maagzweer in beeld brengen kan alleen via een endoscopie. Er wordt dan met een slang met een camera in de maag van het paard gekeken.

Vaak herken je een maagzweer al wel aan de symptomen, al kunnen deze erg divers zijn.

Verminderde prestaties, verminderde eetlust, vermagering, opgetrokken flanken, knarsentanden, luchtzuigen, veel gapen en boos/geïrriteerd zijn bij het aanraken van de buik zijn de meest voorkomende klachten.

Om maagzweren te behandelen kunnen soms maagzuurremmers noodzakelijk zijn. Let er echter wel op dat je dit alleen een korte periode gebruikt, op langere termijn krijg je hier alleen maar meer problemen mee. Maagzuurremmers verlagen de productie van maagzuur, je haalt daarmee het probleem tijdelijk weg maar het is geen langere termijn oplossing.

Naast het aanpassen van je management kun je je paard ook ondersteunen met supplementen. Phytonics heeft een supplement in het assortiment dat de functie van de maag weer hersteld. Het is namelijk belangrijk dat de normale zuurtegraad van de maag behouden blijft en de maagwand wordt beschermd. Je kunt dit preventief inzetten, maar ook tijdens de behandeling van maagzweren.

Daarnaast hebben veel paarden tegenwoordig een magnesium tekort, wat invloed kan hebben op de spierspanning en het gedrag. Daarom kan het zinvol zijn om een hoogwaardige kwaliteit magnesium bij te voeren.

Voor paarden die erg gevoelig zijn voor prikkels of om te ondersteunen tijdens stressvolle periodes heeft Phytonics een supplement wat niet suf maakt, maar wel de heftige scherpe randjes eraf haalt voor de paarden.

Dierenarts Eric Laarakker bekijkt de maagzweren bij een paard niet alleen vanuit de Westerse geneeskunde, maar ook vanuit de Oosterse:

“Ik werk heel veel met de vijf-elemententheorie, die zijn oorsprong vindt in de traditionele Chinese geneeswijze. Even in het kort: hoewel er ook mengtypes bestaan, kun je eigenlijk elk levend wezen typeren in Hout, Aarde, Vuur, Water of Metaal.

De vijf elementen wordt o.a. gebruikt om de fysieke zwakheden vast te stellen, waar je mogelijk mee geboren bent.

Laten we even het Houtpaard nemen, deze types zie je veel terug in de springsport. Ze zijn grenzeloos, moedig en gaan voor je door het vuur. Ze zijn hard voor zichzelf en hebben een hoge pijngrens. Vaak zijn het schrokkers en kunnen voernijd hebben. Op stal zijn ze rustig en stabiel.

Ze zijn temperamentvol en dynamisch, energiek máár kunnen ook agressief en stressgevoelig zijn.

De zwakke organen zijn de lever en de gal. Een slechte leverenergie heeft invloed op agressie, woede, frustratie en stress (ze zeggen niet voor niets; iets op je lever hebben). En dan komt het hele maagzweerverhaal weer naar voren.

De leverenergie moet mijns inziens dus ook altijd meegenomen worden in het behandelplan. De acupunctuur en vijfelementenleer leert ons namelijk dat lever controle uitoefent op de maag.”

Voor meer informatie over de vijf elementen is het boek “Paardentypen” van Eric Laarakker een aanrader.